Event

Hard in de bek (of hoe ik een fles beerenburger rijker werd)

Ik had eindelijk een beetje tijd over om het jagertje te lezen en wat lees ik daar, een leuk maar redelijk summier artikel over hardheid in de bek.

Het blijkt steeds meer en meer voor te komen en er zijn in het jagertje al een aantal artikelen aan gewijd, hoewel ik me dat slecht kan herinneren.
Hardheid in de bek schijnt meer en meer voor te komen en er zijn bladzijden volgeschreven over
de redenen daarvan. Ik noem er een paar:

1. Genetische degeneratie
2. Verkeerd speelgoed tijdens de puppenperiode
3. Verkeerd trainingsmateriaal tijdens de puppenperiode
4. Te weinig rijd in deze drukke tijd van de voorjager, alles moet te snel
5. Stress bij de hond, vaak het gevolg van punt 4

Laten we eerst eens definiëren wat hardheid in de bek eigenlijk is. Mijns inziens is hardheid in de bek het kraken van het wild, je krijgt het aan flinters terug, eenden met open borsten, hazen met gekraakte ruggen, dummy’s met de vulling eruit etc. Wel dient er volgens mij een verschil gezien te worden in gewoon wild en roofwild. Geloof me maar als ik zeg dat ik weimaraners ken die een eend keurig apporteren maar een vos eerst even kraken. Blijkbaar kennen ze instinctief het verschil en kraken ze het roofdier eerst even om zeker te weten dat het dood is (ik weet niet of dat zo is, ik doe maar een gooi). Als ik zo’n hond had zou ik daar geen problemen mee hebben en ik zou dit ook niet willen klasseren als hard in de bek, althans niet hinderlijk.

Ook ik ken een hoop honden die redelijk hard in de bek zijn. In de literatuur worden er vele oplossingen geboden maar die gaan gek genoeg allemaal over het voorkomen van hardheid in de bek. Oplossingen als, de pup laten wennen aan wild en dummy’s, niet te veel druk op je hond etc. passeren regelmatig de revue. Wat nu als de hond hard in de bek is en je wilt het eruit hebben. Ik heb daar nooit een oplossing over gelezen die me aansprak. Iedereen kent de truc van de hond eerst maar eens een staalborstel te laten apporteren en ja hoor ook ik ken honden waarbij dit gewerkt heeft. Ik vind echter ook dat deze methode te veel gevaren met zich meebrengt, nog niet eens fysiek maar wel trainingstechnisch. De hond MOET apporteren en denk je dat hij die staalborstel lekker vind? Tuurlijk niet, dus iets moeten apporteren dat pijn in je bek doet is nog meer stress, de slimmeriken brengen het dan heel voorzichtig voor. Eureka? Helaas, een eend knaagt hij weer kapot.
Uit de vorige alinea kun je opmaken dat ik denk dat hardheid in de bek vooral te maken heeft met een overdosis aan stress. Stress die bij de hond vaak te herkennen is aan tongelen, ogen op steeltjes, trappelen, overspronggedrag in het algemeen en plassen. Je kent ze wel honden die op de heen en terug weg even denken te moeten urineren. En de voorjager maar brullen, “FOEI, zie je dit is het equivalent van zijn middelvinger opsteken”, hoor ik dan. Ik ben het daar niet mee eens, wat is het dan wel? Een ontspanningsplasje dat is het dan wel, de hond vertelt juist aan de voorjager, “tjeesss wat heb ik het moeilijk in mijn hoofd, kijk!! ik plas even om mezelf en vooral JOU wat rustiger te krijgen. Daar krijgen we dus al een communicatiestoornis met als gevolg dat de stresslevels bij beide omhoog schieten en de hond weer een beetje harder in de bek wordt.

Jaren terug was ik bij de Kynologenclub een groep aan het opleiden voor een ophanden zijnde GGI examen. In die groep liep een reus van een labrador reu met een reus van een kerel ernaast. Een reus van een kerel, met dikkere bovenarmen dan mijn bovenbenen, het gedrag van de man was ook van dien aard. Een bulderende stem en veel stoere mannenpraat. Hij ging er overigens erg prat op dat hij een bikkelharde hond had en hij handelde daar ook naar. Ik had daar zo mijn twijfels over, bikkelhard was de hond wel, voor zich zelf dan. Je kon hem in zijn vellen pakken, voor zijn donder schoppen, prikkeldraad, niets leek hem te deren. Hij adoreerde echter, zoals het een goede hond betaamt, zijn voorjager maar daarover straks meer. Eerst maar wat over de hond. Het was een hond die het superleuk vond om te werken. In zowel het G&G- als het KNJV werk liet de hond geen onverdienstelijke dingen zien, de hond had echter èèn probleem, hard in de bek. Hard in de bek is zelfs een understatement, alles wat de hond moest apporteren kwam in flinters terug. Dummy’s, houten apporteerblokken, eenden en konijnen met de darmen eruit. De hond heeft het zelfs eens gepresteerd om 1 konijn in twee apporten binnen te brengen, eerst de voorkant en daarna de achterkant. Het enige dat heel binnenkwam was een metaalapport en zelfs daarbij heb ik wel eens gekeken of er geen tandafdrukken in het aluminium zaten.

Je voelt hem al aan komen, aan mij de vraag of ik er iets op wist en … oh ja de staalborstel was al een gepasseerd station. De slimmerik wist de borstel zo te draaien dat hij alleen de houten achterkant vast had en ook die ging aan flinters. Na de les ben ik eerst maar eens het apport gaan analyseren. Ik heb de combinatie gewoon een standaard apport uit laten voeren en dit is wat ik zag:

• De voorjager heeft de dummy zichtbaar in de hand en de hond krijgt het commando naast. Het tongelen van de hond begint onmiddellijk terwijl de hond het gegeven commando uitvoert na 3 rondjes om de voorjager heen gelopen te zijn (= beide stress bij de hond).
• De hond krijgt, nadat hij eindelijk naast zit, een bulderend commando WACHT, hond tongelt mogelijk nog harder en begint alvast achter zijn oor te krabben (= stress en overspronggedrag).
• De voorjager zwaait de dummy naar voren en voordat hij hem los laat, zit de hond als een alcoholist met epilepsie met zijn voorpoten in onregelmatige patronen te trappelen (je ziet dit gedrag wel eens bij honden op post en het duidt mijns inziens op extreme onrust en ja hoor, stress).
• De dummy wordt gegooid en de hond springt in, nogmaals bulderend WACHT en de hond kruipt gedwee terug terwijl hij zijn neus in de linkerhand van de voorjager drukt. In hondentaal betekent dit, sorry baas ben ik weer braaf en de baas??…..tja die mopperde nog even door.
• Uiteindelijk mag het apport na wederom een bulderend commando gehaald worden, onderweg plast de reu een keer en op de terugweg weer. Mopperend over dominantie worden beide plassen bulderend met een hele dikke voorjagersnek gecorrigeerd waarna het apport al kauwend, compleet met de vulling eruit, keurig zittend aan de voorjager wordt aangeboden.

Ik heb het geprobeerd kort te omschrijven, maar wat ik hier zag was extreme onrust in de hond en heel veel stress, deels veroorzaakt doordat de voorjager niet zag wat de hond hem vertelde of er in ieder geval andere ideeën op na hield dan ik. “Nah, krijg je ’t eruit jong ?” vroeg de voorjager bars aan mij. Eerst maar even praten. Ik heb de voorjager eerst getracht uit te leggen dat het plas\vlag-gedrag in mijn optiek niet was wat hij dacht. Na mijn verhaal over het feit dat het voor de hond een middel was om zijn spanning kwijt te
raken en het een middel was voor hem om door dit te laten zien ook de voorjager rustig te krijgen zei de voorjager “ oh een soort onderdanigheids plas”. Het dekt niet helemaal de lading maar voor nu was ik al tevreden met zo’n opmerking, hij keek er in ieder geval al anders tegen aan. Ook vroeg ik hem of hij gemerkt had wat de hond met zijn neus deed. “Neus?”….”Ja in je linkerhand”. Ook hier heb ik de voorjager dus attent op gemaakt.

Als pup was er ook het e.e.a. niet goed gegaan. De hond werd vastgehouden, dan werd er iets gegooid en als het viel werd er tot drie geteld en dan mocht de hond het halen. Waarom tot drie was mijn vraag…..”ja logisch, de hond moet leren dat hij na het vallen van de dummy op een command moet wachten voordat hij het mag halen”….en dat is altijd drie seconden? Was mijn volgende vraag….oei dit kwartje viel niet. De voorjager telde vroeger keurig tot 3 maar wat er fout gegaan was, was het volgende: De hond stond als pup nooit ontspannen voor een apport, hij werd drie seconden tegengehouden, de hond duwde terug en werd na 3 seconden beloond voor zijn duwen doordat hij het apport mocht halen. De voorjager had het apport pas mogen laten halen als de spanning uit de pup was, ergo wanneer hij niet meer tegen de hand duwde, al was dat na 1 seconde
of misschien 30. Alle goede bedoelingen ten spijt had de voorjager altijd alleen maar tot drie geteld en dan mocht de hond, ongeacht hoe hij worstelde, het te apporteren voorwerp halen. Er was de hond dus het volgende geleerd, hoe meer spanning in mijn lijf hoe beter het gaat. Ook was de hond als pup veel en hard in de nek gecorrigeerd, het was tenslotte een dominante keiharde bikkel, of niet soms. Tijden de lessen was het me al opgevallen dat er kwistig met een jachttouwtje gecorrigeerd werd en datde hond vlak na die correcties weer alle tekenen van stress vertoonde.

Leuk klets-verhaal (gaahaap) denken julli nu maar wat is de oplossing. Tja daar heb ik ook even een week op zitten broeden. Het belangrijkste dat ik gezien had was dat de hond werkelijk knalde van de stress, dat moest eruit. Even wat over stresslevels: Als een mens een lichte vorm van stress heeft beïnvloed dat zijn prestatieniveau en zijn vermogen om te leren positief, heb je last van een overmaat aan stress dan kan het zo extreem zijn dat je niets meer kunt. Je bent in ieder geval niet in staat om te presteren en al helemaal niet in staat om iets te leren. Ik ben er van overtuigd dat dit bij de africhting van honden (paarden, papegaaien, goudvissen etc.) ook zo werkt. Onze missie was dus om het stresslevel van de hond naar beneden te krijgen, als dat lukte had ik het vermoeden dat hij ook niet meer hard in de bek zou zijn. Het apport an-sich vond ik in deze volkomen
ondergeschikt. Het was een “longshot” maar ja je moet wat.

Tijdens het apport die ik de combinatie heb laten uitvoeren waren er me, zoals je hebt kunnen lezen, globaal zes dingen opgevallen. Ik ben er in bepaalde gevallen altijd voor om het per punt op te lossen. In dit geval waren alle punten terug te brengen tot een combi van stress en het verkeerd lezen van – en reageren op het gedrag van de hond wat weer meer stress tot gevolg had. Daar moesten we dus aan werken en niet aan het apport in het algemeen of hardheid in de bek in het bijzonder, na een week dubben had ik het volgende verzonnen: Ik zou de hond voorlopig helemaal niet laten apporteren. Helemaal niet? NEE, hij mocht echter wel toekijken. De opdracht van de voorjager was het stresslevel naar beneden halen en zijn hond beter leren lezen. Zo gezegd zo gedaan maar hoe?
Ik heb met de voorjager afgesproken dat er na de les nog even een kwartiertje geapporteerd werd. (en ik kreeg in de GG wereld altijd al het verwijt dat ik te veel zieltjes voor de jacht won). De “harde” lab zou niet apporteren, hij ging een kwartier toekijken. Er werd door de voorjager een beetje meesmuilend over gedaan, in de trent van “dan gaan de herders en shelties apporteren en mijn lab niet?”. Gelukkig had de voorjager, mede door ons vorig gesprek” toch zoveel vertrouwen in mijn methodes dat hij er mee akkoord ging. Klinkt simpel, er zaten namelijk nogal wat haken en ogen aan het geheel. De opdracht aan de voorjager was dat hij gewoon ging staan met zijn lab, gewoon toekijken terwijl de rest aan het apporteren was. Mijn vraag aan de voorjager was eerst “wat is het gevoeligste plekje van je hond”. Allemaal stoere mannen, een labrador reu en jullie weten het antwoord hè?…juist zijn potlood. Het op een na gevoeligste plekje dan..eh..eh..achter zijn oor

Opdracht nummer èèn, als de hond stressverschijnselen begint te vertonen roep je de hond met een hoge stem naar je toe en kriebelt hem achter zin oor, ongeacht of jij vind dat de hond verkeerd gedrag vertoont of niet. Voorjager was het hier niet mee eens, of het valse schaamte was of dat hij dacht dat ik een wat verlate hippie was, ik weet ’t niet maar ik heb hem overstag gekregen met het volgende verhaal: “Als jij nu heel verdrietig of heel boos bent of je moet huilen (stel je voor, onze voorjager was kampioen stoere mannenpraat) en iemand knuffelt je,masseert even je schouders dan wordt je in ieder geval weer zo rustig dat je weer een beetje kan nadenken…….of niet.” Na een hoop gesputter gaf hij dit toe en het kwartje viel meteen want hij mompelde iets van stresslevels omlaag. Zijn opdracht werd dus: Als je hond extreem gaat reageren op het apport dat een andere hond uitvoert dan ga je niet foeteren, je piept hem bij je en gaat hem achter zijn oor kriebelen. Kriebelen net zo lang tot je de hond voelt ontspannen en dit doe je elke keer opnieuw en de komende tijd haalt hij geen enkel apport.

Opdracht nummer twee was dat hij de hond ongebreideld in liet springen en dat hij zijn grote klep dicht hield (bekend verhaal voor degene die wel eens met me getraind hebben???). Zijn barse stem had zo’n effect op de hond dat als zijn voorjager mopperde, de stresslevels “off the scale” vlogen. Leer ik hem dan niet iets fouts? (inspringen) was de vraag, nee juist iets goeds namelijk dat inspringen niets anders oplevert dan stress was het antwoord. Wonderwel had de voorjager hier geen enkele moeite mee. Bij dit verhaal zit echter een maar…elke keer als de hond een correctie in de nek kreeg begon hij extreem oversprong gedrag te vertonen (erfenisje uit de puppentijd). En dat was nu juist iets dat ik ABSOLUUT niet kon gebruiken. Als je echter je hond ongebreideld in laat springen aan een jacht-touwtje of slipketting of zelfs een gewone halsband corrigeert hij zich zelf. Ik heb dit als volgt opgelost, de hond een tuig om. Je weet wel zo’n, fly-ball gympak, met een ijzeren oog op zijn rug. Nu wil het toeval dat in het uur voordat ik deze combinatie les gaf er geflyballed werd. En daar kon ik zo’n tuig lenen. Het moest een grote zijn en het toeval wilde dat er in dat flyball uur een lab liep van het zelfde formaat. Het was een teef in het bezit van een vrouw met blijkbaar een grote dosis humor. Het tuig was roze van kleur met paarse hartjes en gele beertjes. Er zat een lijn bij van een meter of 2,5, roze van kleur met gele roezeltjes. Precies goed. Kom ik met dat setje bij onze macho voorjager en je kunt zelf wel verzinnen wat voor gezicht hij trok. Ik heb zelden zo vreselijk gelachen………
Bijkomend voordeel was dat mevrouw flyball een paar weken op vakantie ging en er geen bezwaar tegen had als ik haar prinsessen tuig een paar weken gebruikte. Nu wordt het verhaal heel simpel. Ik liet andere honden in zijn zicht apporteren, de lab sprong in , loopt alleen tegen de grens van het tuig aan hetgeen hij niet als correctie ervaart, krijgt toch stress, voorjager piept de hond bij zich, kriebelt het stressniveau omlaag en de hele procedure weer opnieuw.
Probleem was echter dat de voorjager ook elke week in een KNJV groep liep. En de bovenstaande methode werkt alleen als je het vol houdt. Na een hoop vijven en zessen kreeg ik de voorjager zover dat hij dezelfde truc ook bij de KNJV training uitvoerde. Let wel, daar wordt amper alleen maar geapporteerd. Toeval wilde dat ik “zijn” instructeur goed kon. Ik heb de man opgebeld en hem uitgelegd wat het probleem was (alsof hij dat niet wist, hij gierde door zijn eenden heen) en wat ik verzonnen had. Ook deze persoon zag wel brood in de methode en ging er mee akkoord om dit stramien even vast te houden. De voorjager kon dus twee keer in de week niets met zijn hond, behalve in laten springen, piepen en kriebelen.

Omdat ik nogal wantrouwig aangelegd ben, ben ik op de bewuste training gaan kijken. Ik heb zelden zo gelachen. Het was een groep met allemaal macho jagers en bollenboeren, komt onze voorjager met zijn roze tuig en riem met roezels maar 100% respect, onze voorjager hield vol, hield vol en hield vol. Hij hield drie weken lang vol, na drie weken bleef de hond keurig zitten bij wat er ook door de lucht vloog, trappelde niet meer, zat niet meer te gapen en sprong niet in. De hond had geleerd dat het allemaal
geen zin had, dat hij het apport toch niet mocht halen. Tja en dan komt het moment van de ultieme test, ik wilde hem na drie weken weer laten apporteren. Zou alles voor niets geweest zijn?….oei hij zit wel heel gretig te kijken, zie ik daar eentongel of was het een trappel, twijfels, twijfels, driewerf twijfels in het kwadraat.Eerst de dummy maar eens uit het zicht houden, want dat was probleem nr. 1. We lieten hem apporteren, de hond bleef keurig zitten, apport klonk er met een fluisterstem, waar was alle barsigheid gebleven?
De hond liep de kluiten uit de grond, urineerde niet meer onderweg en bracht de dummy heel bij de voorjager. Pfff, opluchting, wild dan?
Eendje vliegt door de lucht, hond loopt de kluiten uit de grond, pakt de eend en… urineert, spannend, als je nou maar….ja hij houdt zijn mond en de eend komt heel binnen.

Ik heb deze truc daarna nog met twee honden uitgevoerd. Het vergt ijzeren geduld van de voorjager, een hoop discipline en omgaan met gehoon maar het is ze gelukt en de hardheid in de bek is verdwenen. Let wel, de hardheid komt weer terug als de stresslevels om wat voor redenen dan ook weer omhoog knallen. Onze voorjager dan? Hij heeft met zijn “bikkelharde” lab in 1 week tijd zijn GG1-diploma gehaald en een heel mooi KNJV B diploma gelopen. En ik, ik was een fles beerenburg rijker.
Tot slot zou ik nog willen vermelden dat niets altijd bij iedere hond werkt. Het hangt volledig af van de combinatie voorjager/hond, karakter van de hond, karakter van de baas en zo zijn er wellicht honderden variabelen te ontdekken die er wellicht allemaal voor kunnen zorgen dat er een andere aanpak is vereist. Ach, zo blijft het interessant….

Ralph